Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.

Acil tedavi, bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın; ilkyardım, bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahalelerdir.

İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan eğitim almış kişi ya da kişilerdir.

• Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması,
• Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesinin sağlanması,
• Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesinin önlenmesi,
• İyileşmenin kolaylaştırılması.

Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem, olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

Bildirme: Olay/kaza, mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye’de ilkyardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

Kurtarma (Müdahale): Olay yerinde hasta/yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.

• Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalı,
• 112 merkezi tarafından sorulan sorulara, net ve doğru şekilde cevap verilmeli,
• Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olay yerine yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmeli,
• Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmeli,
• Hasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımı yapılmalı,
• Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmeli,
• Eğer herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa, nelerin yapıldığı belirtilmeli,
• 112 hattında bilgi alan kişi gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmamalıdır.

• Hasta/yaralıların durumu değerlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir,
• Hasta/yaralının korku ve endişeleri giderilir,
• Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir,
• Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunulur,
• Kırıklara yerinde müdahale edilir,
• Hasta/yaralı sıcak tutulur,
• Hasta/yaralının yarasını görmesine izin verilmez,
• Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapılır,
• Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevki sağlanır. (112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi, hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır).

Olay yeri, genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilkyardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Bunun için bir ilkyardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir:

• İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı,
• Önce kendi can güvenliğini korumalı,
• Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı,
• Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,
• Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (112),
• Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmeli,
• İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır.